A. Lý thuyết & Phương pháp giải
- Hiện tượng vật lý: là hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
Ví dụ:
+ Nước đá để chảy thành nước lỏng, đun sôi nước lỏng chuyển thành hơi nước và ngược lại.
+ Hòa tan đường saccarozơ dạng hạt vào nước được dung dịch trong suốt, không nhìn thấy hạt đường nhưng nếm thấy vị ngọt.
- Hiện tượng hóa học: là hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất khác.
Ví dụ:
+ Lưu huỳnh cháy trong không khí tạo thành khí có mùi hắc là lưu huỳnh đioxit.
+ Trong lò nung đá vôi, canxi cacbonat chuyển dần thành vôi sống (canxi oxit) và khí cacbon đioxit thoát ra ngoài.
- Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là có chất mới tạo thành.
B. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Hãy phân tích và chỉ ra ở giai đoạn nào diễn ra hiện tượng vật lí, giai đoạn nào diễn ra hiện tượng hóa học trong quá trình sau:
“Khi sản xuất vôi sống, người ta đập đá vôi thành những cục nhỏ có kích thước thích hợp cho vào lò nung, nung đá vôi ta được vôi sống (canxi oxit) và khí cacbonic. Cho vôi sống vào nước được chất mới là canxi hiđroxit.”
Lời giải:
Giai đoạn “đập đá vôi thành những cục nhỏ có kích thước thích hợp” là hiện tượng vật lý do chất chỉ giảm kích thước còn vẫn là chất ban đầu.
Giai đoạn “ nung đá vôi ta được vôi sống và khí cacbonic” là hiện tượng hóa học do dưới tác dụng của nhiệt độ đá vôi đã biến đổi thành hai chất khác là vôi sống và khí cacbonic.
Giai đoạn “ Cho vôi sống vào nước được chất mới là canxi hiđroxit” là hiện tượng hóa học do cho vôi sống vào nước được chất mới.
Ví dụ 2: Hiện tượng nào là hiện tượng vật lí, hiện tượng nào là hiện tượng hóa học?
a. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
b. Khí metan (CH4) cháy tào thành khí cacbonic và hơi nước.
c. Hòa tan axit axetic vào nước được dung dịch axetic loãng dùng làm giấm ăn.
d. Cho vôi sống (CaO) vào nước được canxi hiđroxit (Ca(OH)2).
Lời giải:
Các hiện tượng vật lý là a, c do không có sự tạo thành chất mới.
Các hiện tượng hóa học là b, d do chất biến đổi tạo thành chất khác.
Ví dụ 3: Trong số những quá trình kể dưới đây, cho biết đâu là hiện tượng vật lý?
a. Quá trình quang hợp của cây xanh.
b. Quá trình lên men rượu.
c. Nước đá chảy thành nước lỏng.
d. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi.
Lời giải:
Hiện tượng vật lý là c và d.
Ví dụ 1: Trong các hiện tượng sau, hãy cho biết đâu là hiện tượng hóa học
A. Đốt gas để thu nhiệt.
B. Khi nấu cơm, nước bay hơi.
C. Cô cạn dung dịch đường cho đậm đặc.
D. Hòa tan đường vào nước.
Hướng dẫn giải
Chọn A
Đốt gas để thu nhiệt là hiện tượng hóa học vì khí gas cháy với không khí tạo thành chất mới.
B là hiện tượng vật lý vì nước chuyển từ lỏng sang hơi.
C là hiện tượng vật lý vì nước bay hơi bớt, dung dịch chỉ đậm đặc lại.
D là hiện tượng vật lý vì đường hòa tan nước → nước đường, không có chất mới tạo thành.
Ví dụ 4: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng vật lý là
A. Cơm bị ôi thiu.
B. Lưu huỳnh cháy trong không khí.
C. Mực hòa tan vào nước.
D. Đốt cháy mẩu giấy.
Hướng dẫn giải
Chọn C
Mực hòa tan vào nước là hiện tượng vật lý do chất vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
Loại A vì cơm bị ôi thiu là hiện tượng hóa học do vi sinh vật xâm nhập, xúc tác cho quá trình lên men tạo thành chất mới có mùi khó chịu.
Loại B vì lưu huỳnh cháy trong không khí là hiện tượng hóa học. Phản ứng chính xảy ra:
S + O2 
SO2
Loại D vì đốt cháy mẩu giấy là hiện tượng hóa học. Giấy cháy tạo thành chất mới.
Ví dụ 5: Hãy cho biết hiện tượng sắt để ngoài không khí lâu ngày bị gỉ sét là hiện tượng gì?
A. Hiện tượng hóa học.
B. Hiện tượng vật lý.
C. Cả hiện tượng vật lý và hóa học.
D. Không có hiện tượng gì.
Hướng dẫn giải
Chọn A
Sắt để ngoài không khí lâu ngày bị gỉ sét là hiện tượng hóa học vì xuất hiện chất mới là gỉ sét.
C. Bài tập vận dụng
Câu 1: Phản ứng hoá học là quá trình biến đổi
A. Trạng thái tồn tại của chất.
B. Nguyên tử này thành nguyên tử khác
C. Chất này thành chất khác.
D. Nguyên tố này thành nguyên tố khác.
Lời giải:
Chọn C
Câu 2: Khi hoà tan muối ăn vào nước đã xảy ra hiện tượng
A. Vật lí.
B. Hoá học.
C. Cả hiện tượng vật lí và hoá học.
D. Không có hiện tượng gì.
Lời giải:
Chọn A
Khi hòa tan muối ăn vào nước xảy ra hiện tượng vật lý do không có sự tạo thành chất mới.
Câu 3: Hiện tượng vật lý là
A. hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất mới.
B. hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
C. hiện tượng chất bị phân hủy.
D. hiện tượng biến đổi chất, có thể tạo ra chất mới hoặc không.
Lời giải:
Chọn B
Câu 4: Khi đốt nến (làm bằng parafin), nến chảy lỏng thấm vào bấc. Sau đó nến lỏng chuyển thành hơi. Hơi nến cháy trong không khí tạo thành khí cacbon đioxit và hơi nước. Giai đoạn diễn ra hiện tượng hóa học là
A. Nến chảy lỏng thấm vào bấc.
B. Nến lỏng chuyển thành hơi.
C. Hơi nến cháy trong không khí tạo thành khí cacbon đioxit và hơi nước.
D. Không có giai đoạn nào xảy ra hiện tượng hóa học.
Lời giải:
Chọn C
Do giai đoạn này xảy ra hiện tượng parafin biến đổi có tạo thành chất mới là CO2 và hơi nước.
Câu 5: Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là
A. Sự thay đổi về màu sắc của chất.
B. Sự xuất hiện chất mới.
C. Sự thay đổi về trạng thái của chất.
D. Sự thay đổi về hình dạng của chất.
Lời giải:
Chọn B
Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là có chất mới tạo thành.
Câu 6: Hiện tượng nào sau đây là hiện tượng vật lý
a. Pha loãng nước muối.
b. Nước đá chảy thành nước lỏng.
c. Lưu huỳnh cháy trong không khí.
d. Đốt than.
A. Tất cả đáp án
B. a,b,c
C. a,
D. c,d
Lời giải:
Chọn C
Câu 7: Hiện tượng hóa học là
A. Thanh sắt bị dát mỏng.
B. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi.
C. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
D. Đốt cháy mẩu giấy.
Lời giải:
Chọn D
Câu 8: Các hiện tượng sau, hiện tượng nào không phải là hiện tượng hoá học?
A. Khi nung nóng đá vôi (canxi cacbonat) thì thấy khối lượng giảm đi.
B. Rượu để lâu trong không khí bị chua.
C. Thuỷ tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
D. Một lá đồng bị nung nóng, trên mặt đồng phủ một lớp màu đen.
Lời giải:
Chọn C
Câu 9: Hiện tượng hóa học là
A. Cơm bị ôi thiu.
B. Hòa tan đường vào nước.
C. Cầu vồng xuất hiện sau mưa.
D. Đun sôi nước.
Lời giải:
Chọn A.
Câu 10: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng vật lý là
A. Gỗ cháy thành than.
B. Cơm bị ôi thiu.
C. Sữa chua lên men.
D. Nước bốc hơi.
Lời giải:
Chọn D
Câu 11: Hiện tượng vật lý là
A. Hiện tượng chất bị phân hủy.
B. Hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất mới.
C. Hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
D. Hiện tượng biến đổi chất, có thể tạo ra chất mới hoặc không.
Lời giải
Đáp án: Chọn C
Câu 12: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng hóa học là:
A. Cơm bị ôi thiu.
B. Nước bốc hơi.
C. Cồn để trong lọ không khí bị bay hơi.
D. Đá lạnh để ngoài không khí bị chảy thành nước lỏng.
Lời giải
Đáp án: Chọn A
Câu 13: Khi trời lạnh, chúng ta thấy mỡ đóng thành ván. Khi đun nóng, các ván mỡ này tan chảy. Nếu đun quá lửa, thì một phần mỡ hóa hơi và một phần bị cháy đen. Hãy chỉ ra đâu là hiện tượng hóa học
A. Mỡ đóng ván khi trời lạnh.
B. Mỡ tan chảy khi đun nóng.
C. Đun quá lửa mỡ bị cháy.
D. Không có hiện tượng hóa học.
Lời giải
Đáp án: Chọn C
Câu 14: Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là
A. Sự thay đổi về màu sắc của chất.
B. Sự xuất hiện chất mới.
C. Sự thay đổi về trạng thái của chất.
D. Sự thay đổi về hình dạng của chất.
Lời giải
Đáp án: Chọn B
Câu 15: Trong các hiện tượng sau, đâu là hiện tượng vật lý
A. Chưng cất rượu sau quá trình lên men rượu.
B. Ủ cơm nếp với men rượu trong quá trình lên men rượu.
C. Đốt gas để thu nhiệt.
D. Ngâm trứng vào giấm.
Lời giải
Đáp án: Chọn A
Câu 16: Hiện tượng hóa học là
A. Hiện tượng biến đổi chất này thành chất mới.
B. Hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.
C. Hiện tượng chỉ biến đổi về trạng thái của chất.
D. Cả A, B, C đều sai.
Lời giải
Đáp án: Chọn A
Câu 17: Chọn câu sai:
A. Xay tiêu là hiện tượng vật lý.
B. Đốt cháy đường mía là hiện tượng hóa học.
C. Gấp quần áo là hiện tượng hóa học.
D. Hiện tượng ma trơi là hiện tượng hóa học.
Lời giải
Đáp án: Chọn C
Câu 18: Trong các hiện tượng sau:
(1) Pha loãng nước muối.
(2) Đốt cháy mẩu giấy.
(3) Nước bốc hơi.
(4) Lưu huỳnh cháy trong không khí.
Hãy cho biết hiện tượng nào là hiện tượng vật lý?
A. (1), (2).
B. (1), (3).
C. (2), (3).
D. (3), (4).
Lời giải
Đáp án: Chọn B
Câu 19: Băng tan là hiện tượng
A. Hiện tượng vật lý.
B. Hiện tượng hóa học.
C. Cả hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học.
D. Không là hiện tượng nào.
Lời giải
Đáp án: Chọn A
Câu 20: Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng vật lý là
A. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
B. Trứng để lâu ngày bị thối.
C. Thức ăn để lâu ngày bị ôi thiu.
D. Thổi khí cacbonic vào nước vôi trong, làm nước vôi trong vẩn đục.
Lời giải
Đáp án: Chọn A
0 Comments:
Đăng nhận xét