Lý thuyết các phương thức trồng trọt ở Việt Nam - Công Nghệ 7

BÀI 2: CÁC PHƯƠNG THỨC TRỒNG TRỌT Ở VIỆT NAM

1. Các nhóm cây trồng phổ biến ở việt nam

Nhóm cây trồng phổ biến ở Việt Nam:

- Nhóm cây lương thực

- Nhóm cây lấy củ

- Nhóm cây ăn quả

- Nhóm cây rau, đỗ các loại

- Nhóm cây công nghiệp

- Nhóm hoa và cây cảnh

2. Một số phương thức trồng trọt ở việt nam

2.1 Độc canh

- Độc canh là phương thức canh tác chỉ trồng một loại cây duy nhất

- Nếu thực hiện trong điều kiện tự nhiên qua nhiều năm sẽ giảm độ phì nhiêu của đấy và tăng sự lây lan của sâu, bệnh

2.2 Xen canh

- Xen canh là hình thức canh tác hai hay nhiều loại cây trồng trên cùng một diện tích, cùng một lúc hoặc cách một khoảng thời gian không dài

- Xen canh giúp tận dụng diện tích đất, chất dinh dưỡng và ánh sáng

2.3 Luân canh

- Luân canh là phương thức gieo trồng luân phiên các loại cây trồng khác nhau trên cùng một diện tích.

- Luân canh làm tăng độ phì nhiêu, điều hoà dinh dưỡng cho đất và giảm sâu, bệnh cho cây

2.4 Tăng vụ

- Tăng vụ là tăng số vụ gieo trồng trên một diện tích đất trồng trong một năm.

- Tăng vụ giúp tăng tổng sản lượng thu hoạch.

3. Trồng trọt công nghệ cao

Đặc điểm cơ bản của trồng trọt công nghệ cao:

- Ứng dụng các quy trình canh tác tiên tiến, canh tác hữu cơ, công nghệ sinh học

- Sử dụng các giống cây trồng cho năng suất, chất lượng cao

- Ứng dụng các thiết bị và các quy trình quản lý tự động hoá

Các loại cây trong Hình 2.1 thuộc những nhóm cây trồng nào? Vì sao mỗi vùng miền lại có những loài cây đặc trưng hoặc những giống cây trồng khác nhau? Quan sát Hình 2.2 và trình bày quan điểm khác nhau giữa trồng độc canh và trồng xen canh.

Câu hỏi tr 10
Mở đầu
Bác A đang muốn trồng 2 giống cây là ngô và đỗ xanh (đậu xanh). Em hãy giới thiệu cho bác A một số phương pháp trồng trọt phổ biến ở Việt Nam
Lời giải chi tiết:
Phương pháp phổ biến để trồng 2 giống cây ngô và đậu xanh là luân canh.
Khám phá
1.Các loại cây trong Hình 2.1 thuộc những nhóm cây trồng nào?
Phương pháp giải:
Quan sát vào hình 2.1 ta thấy có 5 cây khác nhau là: cây lúa, cây mồng tơi, cây cà phê, cây cam và cây sắn
Lời giải chi tiết:
Nhóm cây trồng của các loại cây trong Hình 2.1 là:
+ Cây lúa: Nhóm cây lương thực
+ Cây sắn: Nhóm cây lấy củ
+ Cây cam: Nhóm cây ăn quả
+ Cây mồng tơi: Nhóm cây rau, đỗ các loại
+ Cây cà phê: Nhóm cây công nghiệp
Khám phá
2. Vì sao mỗi vùng miền lại có những loài cây đặc trưng hoặc những giống cây trồng khác nhau?
Lời giải chi tiết:
Mỗi vùng miền lại có những loại cây đặc trưng, những giống cây trồng khác nhau vì: Cây trồng sẽ phát triển tốt phụ thuộc vào khí hậu, đất đai, nguồn nước...Mỗi vùng miền có khí hậu, thời tiết và các loại đất khác nhau, nên tùy mỗi vùng mà có những loại cây trồng đặc trưng hoặc giống cây trồng khác nhau.
Câu hỏi tr 11
Khám phá
3. Quan sát Hình 2.2 và trình bày quan điểm khác nhau giữa trồng độc canh và trồng xen canh.
Phương pháp giải:
Quan sát vào hình 2.2 ta thấy 2 phương thức trồng trọt, cụ thể là trồng độc canh (trồng theo luống, cùng một loại cây) và trồng xen canh (có ít nhất 2 loại cây khác nhau cùng trồng xen kẽ)
Lời giải chi tiết:
Canh tác hai, nhiều loại cây trồng trên cùng một diện tích, cùng một lúc.
=> Giúp tận dụng diện tích đất, chất dinh dưỡng và ánh sáng.
Trồng độc canh
Trồng xen canh
+ Trồng một loại cây duy nhất.
=> Trong điều kiện tự nhiên, giảm độ phì nhiêu của đất và tăng sự lây lan sâu bệnh.
+ Canh tác hai, nhiều loại cây trồng trên cùng một diện tích, cùng một lúc.
=> Giúp tận dụng diện tích đất, chất dinh dưỡng và ánh sáng.
4.Luân canh có gì khác so với độc canh và xen canh?

Lời giải chi tiết:

Trồng độc canh
Trồng xen canh
Luân canh
+ Trồng một loại cây duy nhất.
=> Trong điều kiện tự nhiên, giảm độ phì nhiêu của đất và tăng sự lây lan sâu bệnh.
+ Canh tác hai hay nhiều loại cây trồng trên cùng một diện tích, cùng một lúc hoặc cùng một khoảng thời gian không dài.
=> Giúp tận dụng diện tích đất, chất dinh dưỡng và ánh sáng.
+ Gieo trồng luân phiên các loại cây trồng khác nhau trên cùng một diện tích.
=> Làm tăng độ phì nhiêu, điều hòa chất dinh dưỡng cho đất và giảm sâu, bệnh cho cây.
VD: trồng bí đỏ
VD: trồng xen canh ngô và đậu tương
VD: trồng luân canh cây sắn, ngô với đỗ ở khu vực Nam Bộ:
+ Vụ 1: trồng ngô và đỗ (từ tháng 5 - tháng 9)
+ Vụ 2: trồng sẵn (từ tháng 9 - tháng 3 năm sau)
5. Hãy nêu ưu điểm và nhược điểm của từng phương thức trồng trọt
Lời giải chi tiết:

Độc canh
Xen canh
Luân canh
Tăng vụ
Ưu điểm
+ Tối đa hoá hiệu quả
+ Tập trung chuyên môn hoá
+ Tăng cơ hội cạnh tranh (vì sản phẩm được thu nhiều nên bán với giá thấp)
+ Tận dụng diện tích, chất dinh dưỡng, ánh sáng, tăng thêm thu hoạch.
+ Giảm sâu bệnh
+ Tăng độ phì nhiêu cho đất
+ Tăng năng suất cây trồng.
+ Điều hòa chất dinh dưỡng cho cây.
+ Giảm sâu bệnh phá hoại
Tăng thêm sản phẩm thu hoạch
Nhược điểm
+ Làm giảm độ phì nhiêu của đất.
+ Tạo môi trường thuận lợi cho sâu bệnh phát triển.
+ Tăng nhu cầu về nước.
+ Đa dạng sinh học bị suy thoái.
+ Một số cây cao che mất sự tiếp xúc của các cây thấp (chủ yếu họ Lạc)
+ Thu hẹp diện tích đất
+ Mất khá nhiều công sức
+ Thời gian tìm tòi,các yếu tố hợp lí (chống sâu bệnh của mỗi loại )
Không có nhược điểm nào quá sức ảnh hưởng đến đời sống cây trồng
Câu hỏi tr 12
Khám phá
6. Số vụ gieo trồng trong năm phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Lời giải chi tiết:
Yếu tố phụ thuộc:
+ Khí hậu
+ Loại cây trồng
+ Thời kỳ sâu bệnh
7. Ứng dụng công nghệ cao trong mỗi trường hợp ở Hình 2.3 mang lại lợi ích gì cho việc trồng trọt?
Phương pháp giải:
Quan sát vào hình 2.3 ta thấy 3 ảnh ghi lại các ứng dụng trồng trọt công nghệ cao là trồng thuỷ canh, hệ thống tưới tự động và phụ thuốc bằng máy bay.
Lời giải chi tiết:
Ứng dụng công nghệ cao trong mỗi trường hợp ở Hình 2.3 mang lại những lợi ích sau cho việc trồng trọt:
+ Trồng thủy canh: không cần sử dụng đất, tiết kiệm nước, thân thiện với môi trường, năng suất cao; rau sạch tuyệt đối, giàu dinh dưỡng.
+ Hệ thống tưới tiêu tự động: tiết kiệm nước, thời gian, công sức; cây trồng được chăm sóc tốt nhất, sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh; tạo thêm sự thu hút, tăng tính thẩm mỹ, mang lại giá trị vật chất lẫn tinh thần cho cảnh quan.
+ Phun thuốc bằng thiết bị bay: giúp con người tránh xa độc hại, tiết kiệm chi phí, tối đa hiệu quả trừ sâu bệnh, tiết kiệm nước, giảm tình trạng lãng phí thuốc, tăng năng suất cây trồng, cây trồng đạt chất lượng cao.
8. Hãy nêu ưu điểm và nhược điểm của trồng trọt công nghệ cao.
Lời giải chi tiết:
- Ưu điểm:
+ Tiết kiệm diện tích đất trồng
+ Giúp giảm nhân công và chi phí vận hành đáng kể
+ Tránh việc lây lan sâu bệnh
+ Cung cấp cho cây đầy đủ chất dinh dưỡng và lượng nước cần thiết
+ Điều kiện ánh sáng hợp lý
+ Điều khiển tự động
+ Cách ly với môi trường và thời tiết bên ngoài
+ Chống thất thoát nước
+ Đảm bảo cây có thể phát triển tốt
+ Có thể điều chỉnh môi trường theo từng giai đoạn phát triển của cây.
- Nhược điểm:
+ Đòi hỏi người nông dân phải có kiến thức sản xuất và trình độ nhất định, cần phải am hiểu về công nghệ hiện đại
+ Đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu rất lớn .
+ Điều kiện khí hậu thời tiết, khí hậu, đất đai chưa thực sự thuận lợi dẫn đến tâm lý sợ rủi ro.
+ Chi phí đầu tư lớn -> giá thành sản phẩm cao -> khó khăn khi cạnh tranh trên thị trường
Luyện tập
1.Giả sử có một khuôn viên để trồng cây ở gia đình, em dự định trồng nhóm cây nào, loại cây nào? Với những loại cây đã chọn, em sẽ trồng theo phương thức trồng trọt nào?

Lời giải chi tiết:
Nếu có một khuôn viên để trồng cây ở gia đình, em dự định trồng nhóm cây rau. Em muốn trồng các loại cà chua, rau húng, rau mùi; các loại rau cải, xà lách, đậu ve và các loại cây tía tô, kinh giới, ớt, húng lủi; trồng cây dây leo: mướp, su su, hoa thiên lý. Với những loại cây em đã chọn ở trên, em trồng theo phương thức luân canh, tăng vụ.

2.Quan sát Hình 2.4, cho biết hình ảnh nào thể hiện trồng trọt công nghệ cao? Vì sao?
Phương pháp giải:
Quan sát vào hình 2.4 ta thấy các điều kiện trồng cây khác nhau:
+ Hình a: cây được trồng trên đất
+ Hình b: cây được trồng trên nước
+ Hình c: hệ thống tưới tiêu nước tự động
Lời giải chi tiết:
Các hình thể hiện trồng trọt công nghệ cao là:
+ Hình 2.4b: Trồng thủy canh
+ Hình 2.4c: Hệ thống tưới tiêu tự động
3. Em hãy kể về các ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt mà em từng thấy hoặc từng trải nghiệm.
Lời giải chi tiết:
+ Vòi phun nước tự động tưới nước tự động ở các công viên giải trí: hệ thống tưới tiêu tự động khi trồng rau.
+ Mô hình trồng rau trong hệ thống nhà kính : khí hậu trong nhà kính có thể điều chỉnh được, ít sâu bọ..
Câu hỏi tr 13
Vận dụng
Địa phương em có những loại cây trồng nào phổ biến? Những phương thức canh tác và ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt được áp dụng ở địa phương em như thế nào?
Lời giải chi tiết:
Ở địa phương em, mọi người thường trồng cây lương thực: lúa; các loại cây ăn quả: bưởi, cam, vải, xoài, nhãn; các loại rau: rau ngót, rau lang, rau muống, rau cải, rau mồng tơi.
Mọi người đã biết áp dụng các phương pháp xen canh, luân canh, tăng vụ để tăng năng suất cây trồng. Mọi người thường ứng dụng phương pháp trồng thủy canh, chưa ứng dụng nhiều công nghệ cao vì địa phương em điều kiện còn thiếu thốn